Hz. Peygamber s.a.s., üzerinde kul hakkı bulunan kişilerin, hak sahibi olan mazlumlardan helallik almalarını öğütlemiştir. Bunun yapılmaması gidişatında hesap gününde haksızlık yapan kişinin salih amellerinin, haksızlığı ölçüsünde alınarak hak sahibine verileceğini, şayet verilecek salih amel bulunamazsa o zaman da mazlumun günahlarının zâlime yükleneceğini belirtir Buhârî, Mezâlim, 10. Yine Peygamberimiz s.a.s., imkânı olduğu halde zamanı gelmiş bir borcu ödemeyenlerin kul hakkını ihlal ettiğini şöyle ifade eder: “Ödeme eforu olan zengin kişinin, ödemeyi ertelemesi çiledir.” Buhârî, Havâle, 1
Görüldüğü üzere kul hakkı, kişinin cennet ya da cehenneme gidişinde önemli miktarda belirleyici bir rol oynamaktadır. Allah’ın huzuruna kul hakkı ile çıkmanın, çok ağır bir vebâli vardır. Zira böyle bir günahın Allah tarafından bağışlanması, hak sahibinin affetmesi koşuluna bağlanmıştır. Hak sahibi, hakkını almadıkça veya bu hakkından vazgeçmedikçe, Allah kul hakkı yiyenin bu günahını affetmemektedir. Zira ilâhî adalet, bunu gerektirir. Veda hutbesinde Resûlullah s.a.s., “Ey insanlar, sizin canlarınız, mülkleriniz, ırz ve namuslarınız, Rabbinize kavuşuncaya kadar birbirinize haramdır dokunulmazdır.” Buhârî, Hacc, 132 buyurmuştur.
Buna göre, gasp, hırsızlık veya izinsiz alma gibi yollarla elde edilen haram para veya mülk, sahipleri biliniyor ise kendilerine yahut mirasçılarına, bilinmiyor ise fakirlere veya hayır müesseselerine onların ününe sadaka olarak verilmelidir. Ayrıca, yapılan bu kusurlardan dolayı da Allah’tan bağışlama ve mağfiret dilenmelidir.
Mülk ya da darp gibi şeylerle ilgili olmayan gıybet, bühtan gibi hak ihlallerinde en doğrusu, hak sahibine vaziyeti anlatıp helalleşmek olmakla birlikte, her zaman bu koşulu yerine getirmek muhtemel olmadığından ya da insanlar bundan çekindiklerinden, kendi ismine tövbe edip, hak sahibi ününe de istiğfar etmek, dua etmek ya da hayır hasenat yaparak sevabını ona affetmek, bu cins hak ihlallerine keffaret olur. İbn Teymiyye, el-Fetâva’l-Kübrâ, I, 113
Kaynak: Diyanet Fetva Kurulu
Akşam Ezanı